آستانه مبارك حضرت عبدالعظيم (ع)، يكي از زيارتگاه‌هاي بزرگ و معتبر شيعيان جهان در شهر ري واقع است. حضرت عبدالعظيم از فرزندان امام حسن (ع) است (با پنج واسطه به حضرت امام حسن مجتبي مي‌رسد) كه در قرن سوم هجري، شهيد و در محل كنوني دفن شد. بخش هتل هويزه تهران اصلي و مركزي آستانه حضرت عبدالعظيم (ع) ، همان بناي اوليه حرم بود كه رفته رفته در طول سده‌هاي مختلف بناها و سازه‌هايي ديگر پيرامون آن احداث شد. آستانه حضرت عبدالعظيم (ع) مشتمل است بر حرم‌ها، رواقها، مسجدها، ايوانها، صحنها و ديگر آثار متعلق و وابسته به آن، بقعه‌هاي امامزاده حمزه برادر امام رضا(ع) و امامزاده طاهر از فرزندان امام سجاد (ع) نيز در همين مجموعه قرار دارد. بناي هتل كوثر تهران اصلي و نخستين آستانه حضرت عبدالعظيم (ع) ، يعني حرم، در نيمه دوم قرن سوم هجري (قرن نهم ميلادي) تعمير اساسي شد و درگاه اصلي ورودي آن كه در سمت شمال قرار دارد ابتدا به فرمان پادشاهان آل بويه و سپس به همت مجدالملك رادستاني قمي تكميل شد و آذين يافت. همچنين گنبد مطهر به دستور مجدالملك قمي ساخته و بعدها با روكش طلا پوشيده شد.
مسجد جامع ورامين ، مهمترين بناي قديمي شهر ورامين است كه خوشبختانه بيشتر بخشهاي آن هنوز باقي مانده است. كار پي‌ريزي مسجد جامع ورامين ، در دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده، آغاز شد و در عهد فرزند و جانشين وي سلطان ابوسعيد هتل اوين به پايان رسيد. قسمتي از آن در سال ۷۲۲ تا ۷۲۳ هجري قمري ساخته شد (۱۳۲۲م) و بخشي ديگر آن در سال ۷۲۶ هجري قمري (۶-۱۳۲۵ م) خاتمه يافت. اين بنا كه در عهد شاهرخ ميرزا تيموري (۸۱۵ ه.ق) نيز يك بار تعمير و مرمت شده بود، شامل سه قسمت است:مدخل و سردر مسجد جامع ورامين كه تقريباً رو به ويراني است و بخشي از كاشيهاي معرق و فيروزه رنگ آن از بين رفته و كتيبه موجود آن نيز چندان خوانا نيست. قسمتهاي طاق‌دار كه اين قسمت داراي ده طاق نماي كوچك و يك طاق بزرگ در وسط است كه با هم راهرويي مخفي را تشكيل مي‌دهند. كتيبه‌اي روي طاق نماهاي چهارم و پنجم در سمت جنوب بنا موجود است و كتيبه‌اي نيز روي ديوار آن ديده مي‌شود. بخش اصلي مسجد جامع ورامين كه شامل شبستان و ايوان و گنبد بزرگ آجري هتل انقلاب تهران و بناهاي طرفين شبستان است. محرابي با گچبري مفصل، زير گنبد مسجد وجود دارد كه در زمان شاهرخ ميرزا ساخته شده، ولي كامل نيست. حوض بزرگ داخل صحن و حوض كوچك مقابل سردر مسجد و نيز پايه‌هاي اصلي بخشهاي نابود شده، از زير خاك بيرون آورده شده است.
در ورودي اصلي مدرسه در حاشيه خيابان بهارستان قرار دارد. از ضلع شرقي نيز دريا به مدرسه و مسجد شهيد مطهري باز مي‌شود. در دهليز ورودي هتل اسپيناس پالاس اصلي، شاهكاري از معماري و كاشي كاري معروف به هفت كاسنيه طاق معلق به يادگار مانده است.بالاي ايوان شمالي، يك ساعت بزرگ نصب شده است. در مدرسه و مسجد شهيد مطهري، كتيبه‌هاي پرشماري روي كاشي نقش شده است. از مشخصات ممتاز تزئينات مدرسه و مسجد شهيد مطهري، گذشته از طاق معلق، كاشيهاي محصور و خشتي رنگارنگ بناست كه داراي مناظري بسيار زيباست. از لحاظ هنر حجاري و سنگ تراشي نيز اسپيناس پالاس ستونهاي يكپارچه آن قابل توجه است. اين مدرسه كه از بزرگ‌ترين مدرسه‌هاي تهران است، ۶۲ متر طول و ۶۱ متر عرض دارد. در صحن مدرسه، باغچه‌اي پر درخت و زيبا با آب نما ساخته شده است. مدرسه و مسجد شهيد مطهري داراي ۶۰ حجره است و ارتفاع گنبدش به ۳۷ متر مي‌رسد.
مدرسه و مسجد شهيد مطهري هتل هما تهران در خيابان شهيد مصطفي خميني (سيروس) واقع شده و از مدرسه‌هاي بزرگ و زيباي قرن سيزدهم هجري قمري ايران است. بانيان اين بناي بزرگ و نيز بانيان ساختمان مجلس شوراي ملي، حاج ميرزا حسين خان سپه سالار قزويني، صدراعظم دوره ناصرالدين شاه قاجار و برادرش مشيرالدوله بودند.كار پي‌ريزي مدرسه و مسجد شهيد مطهري معتبر در سال ۱۲۹۶ هجري قمري آغاز شد. مجموعه اين بناي شكوهمند، شامل جلوخان هتل نووتل و سردر و دهليز و ساختمان دو طبقه حجره هاست. مدرسه و مسجد شهيد مطهري داراي چهار ايوان، گنبدي بزرگ، شبستان (چهل ستون)، هشت گلدسته، مناره كاشي كاري و مخازن يك كتابخانه معتبر است.
مسجد جامع رجب‌علي تهران كه در خيابان پانزده خرداد (بوذرجمهري) در محله درخونگاه واقع شده، از مسجدهاي قديمي شهر تهران است و صحني نسبتاً وسيع و شبستان تابستاني و زمستاني دارد. ايوان مدرسه مسجد جامع رجب‌علي تهران، زيبايي هتل لاله تهران خاصي دارد. ايوان مدرسه و شبستان قديمي مسجد جامع رجب‌علي تهران از لحاظ سبك ساخت و اسلوب كاشي‌كاري و همچنين كتيبه خط ثلثي كه بر بالاي ايوان رفيع نصب شده، بسيار جالب و ارزنده است. طاق نماهاي دو روي ايوان و دو گوشواره بالايي آن، داراي طاق‌بندي و كاشي كاري ممتاز است. در اين قسمت از بنا، كتيبه‌اي كه به خط ثلث سفيد رنگ بر متن كاشي هاي لاجوردي نصب شده، حاكي از مرمت مسجد است. طاق نماهاي ايوان و صحن مسجد عموماً مزين به كاشي كاري‌هايي خوش طرح است. در ميان كاشي كاري‌ها، به شيوه هتل لاله رايج در دوران صفويه و مانند مدرسه چهارباغ اصفهان، به خط كوفي واژه‌هاي «الله» و «علي» را با قطعات كاشي ساخته‌اند. در پشت اين ايوان بلند، شبستان و حجره‌هاي مسجد جامع رجب‌علي تهران واقع شده است. اين شبستان از نظر هنر معماري و تزئينات كاشي كاري دوران قاجار، بسيار زيبا و حائز اهميت است. در ميان دايره كاشي ايوان، نام كاشي كار و استاد بنا ثبت شده است.
مسجد امام خميني تهران در خيابان پانزده خرداد (بوذرجمهري) واقع شده و به بازار تهران محدود است. مسجد شاه يا سلطاني، از مسجدهاي هتل تاج محل بزرگ و معروف تهران است كه از بناهاي دوران فتحعلي شاه قاجار به شمار مي‌رود. بناي مسجد امام خميني تهران در سال ۱۲۴۰ هجري قمري پايان يافت. نام فتحعلي شاه در پيشاني ايوان بزرگ در سمت قبله، به خط نستعليق نوشته شده است. همچنين نام ناصرالدين شاه قاجار، كه در سال ۱۳۰۷ هجري قمري به فرمان وي تعميراتي در مسجد انجام شد، بر سردر جلوخان شمالي ديده مي‌شود. دو مناره كنوني سردر مسجد، متعلق به زمان ناصرالدين شاه است كه به طرفين ايوان شمالي افزوده شده است. طرح ساختمان گنبد اصلي مسجد بر اثر تعميرات هتل اسپيناس تهران سالهاي گذشته به صورت صاف درآمده است. مسجد امام خميني تهران از لحاظ وسعت صحن، شبستان‌هاي زيبا، گنبد عظيم كاشي كاري و طاقها و سردر، باشكوه و جالب است و نمونه‌هاي كاشي كاري بديع آن زمان، در آن ديده مي‌شود.
از تنها كتيبه باقي مانده از ساختمان مسجد و مدرسه شيخ عبدالحسين چنين پيداست كه بناي ياد شده در سال ۱۲۷۰ هجري قمري به هتل استقلال پايان رسيده است.مسجد و مدرسه شيخ عبدالحسين پس از مرگ ميرزا تقي خان اميركبير از محل ثلث دارايي او به همت مرحوم شيخ عبدالحسين تهراني معروف به شيخ العراق ساخته شد و به همين دليل به نام مسجد شيخ عبدالحسين موسوم شد. از آنجا كه بازرگانان آذربايجاني مقيم تهران، در مسجد و مدرسه شيخ عبدالحسين مراسم تعزيه برگزار ميكردند، به اين بنا، مسجد تركها يا مسجد آذربايجانيها هم گفته مي‌شود. در ضلع غربي اين مسجد، هتل استقلال تهران مسجد قديمي و بزرگ ديگري است كه همزمان با بناي مسجد اوليه ساخته شده است. سبك معماري آن به صورت چهار ايواني است و داراي سردر بلند، صحن وسيع، حجره‌هاي دو طبقه و كاشي‌كاري زيباست. اين مسجد در ضلع جنوبي بازارچه و جلوخان سيد ولي در محل قديمي باغ و خرابه‌هاي پاچنار قرار دارد.
رياست دبيرستان البرز را از سال ۱۳۱۹ تا ۱۳۲۳، آقايان وحيد تنكابني، علي محمد پرتوي صنيع الملك، حسن ذوقي و لطفعلي صورتگر بر عهده گرفتند هتل هاي تهران و سپس اين مسئوليت به آقاي دكتر محمدعلي مجتهدي گيلاني استاد دانشگاه واگذار شد كه تا اواخر سال ۱۳۵۷ در اين سمت انجام وظيفه نمود. در طي دوران رياست آقاي دكتر مجتهدي، ساختمانهاي متعددي به مجموعه ساختمانهاي البرز اضافه گرديد كه سالن سرپوشيده ورزشي، ساختمان جديد شبانه روزي، ساختمان آزمايشگاه‌هاي فيزيك، كتابخانه، سالن امتحانات بسيار عظيم و مركز فني در سال ۱۳۴۸ از جمله مهمترين آنهاست. در سال ۱۳۳۷ هنگامي كه دولت وقت اقدام به تاسيس دانشگاه پلي تكنيك (اميركبير) هتل آزادي تهران نمود، حدود ۱۰ هكتار از اراضي دبيرستان البرز تدريجاً به آن مجموعه واگذار شد و به اين ترتيب از وسعت اوليه آن كاسته شد. در سال ۱۳۷۶ ساختمان مركزي و ساختمان علوم در شرق دبيرستان البرز با شماره ۲۰۰۰ در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
دبيرستان البرز، در ضلع شمال غربي تقاطع خيابان انقلاب و خيابان حافظ (چهارراه كالج) واقع است. محوطه وسيع دبيرستان البرز با وسعتي بيش از ۱۵ هكتار، در سال ۱۲۹۲ شمسي (۱۹۱۳ ميلادي) توسط يك هيئت آمريكايي از خواهر ميرزا حسن خان مستوفي و شوهرش جلال الدوله خريداري شد و سپس در سال ۱۳۰۳ شمسي ساختمان مركزي آن توسط هتل تهران نيكلاي ماركوف، معمار برجسته روسي، با الهام از بناهاي ايراني و اسلامي در مدت يكسال به پايان رسيد. دبيرستان البرز كه در بدو تاسيس كالج آمريكايي نام داشت و بعداً كالج البرز نام گرفت، در سال ۱۳۱۹ شمسي از آمريكاييها خريداري گرديد و به كار آنها خاتمه داده شد. دبيرستان البرز، با حياط و باغي بزرگ شامل مجموعه‌اي از ساختمانهاي قديمي و جديد و تاسيسات جانبي است كه ساختمان مركزي و ساختمان آموزشگاه علوم، قديمي‌ترين بخشهاي اين مجموعه است. ساختمان مركزي دبيرستان البرز، در زميني به وسعت حدود ۳۰۰۰ متر مربع احداث گرديده است. كل بنا داراي نماهاي متقارن است و علاوه بر تكرار ريتم پنجره‌ها، نماي شمالي و جنوبي ورودي ساختمان داراي ايواني بلند است. نماهاي شمالي و جنوبي، با نورگيرها و ستونهاي آجري كتيبه‌هاي رزرو هتل تهران كاشي‌كاري شده فيروزه‌اي بالاي قوس پنجره‌ها تزئين شده‌اند. ورودي دبيرستان با چند پله در سطح بالاتر قرار دارد و در دو طرف آن دو برج احداث شده است. ازاره سنگي دور تا دور بنا را فرا گرفته و تمامي بنا از آجر است. ستونهاي سراسري بنا، داراي بدنه سنگي و كف فضاهاي داخلي نيز سنگفرش شده است.
در زمان حكومت محمد رضا پهلوي، دستگاه چاپ افست به تدريج جاي چاپ سنگي و سربي را گرفت و دوران كتابهاي خطي با جلد چرمي به سرآمد در قيمت طراحي آن زمان دستگاه فتوكپي به بازار آمده، اما هنوز همگاني نشده بود. مدارس و برخي ادارات به يك دستگاه پليكپي مجهز بودند كه در اتاقي مجزا نگهداري ميشد در مغازههاي نوشتافزار نوعي كاغذ وجود داشت كه به آن كاغذ استنسيل ميگفتند. روي اين كاغذ خط مينوشتند يا نوشته را تايپ ميكردند، سپس با دستگاه پليكپي دستنوشته را به هر تعداد كه لازم بود تكثير ميكردنداوايل انقلاب يكي از گروههاي سياسي چپ، كتاب سادهاي با جلد سفيد منتشر كرده بود و در آن دستور ساخت انواع بمبدستساز و يك ماشين چاپ ساده را آورده بودنداين ماشين چاپ، يك چهارچوب چوبي داشت كه به آن پارچهي ململ ميبستند و اين چهارچوب با لولا به يك صفحهي چوبي كه اندكي از قطع ورقهي امتحاني بزرگتر بود وصل ميشد كاغذ استنسيل را به پارچهي ململ متصل ميكردند و با غلطكي كه با سادهترين وسايل ساخته قيمت چاپ شده بود، مركب را به طور يك دست روي پارچه پخش ميكردند. مركب از تار و پود پارچه ميگذشت و حروف كاغذ استنسيل را روي كاغذدر زمان حكومت محمد رضا پهلوي، دستگاه چاپ افست به تدريج جاي چاپ سنگي و سربي را گرفت و دوران كتابهاي خطي با جلد چرمي به سرآمد در آن زمان دستگاه فتوكپي به بازار آمده، اما هنوز همگاني نشده بود.
انواع حفاري